SZTUKA = PRZESŁANIE

Dzisiaj cytat, zaś komentarz w najbliższym czasie.

„Ponieważ sztuka w wielu swych przejawach przekracza cele estetyczne, więc i estetyka jako dział filozofii zajmujący się pięknem wykazuje wobec niej (sztuki) bezradność. Nigdy zresztą definicje estetyków dotyczące sztuki i piękna nie były wobec nich adekwatne dłużej niż do pierwszego nowego a istotnego dla sztuki odkrycia. Ostatnie zaś dziesięciolecia przynosiły tych rewelacji artystycznych zbyt wiele, by estetyka, nawet wyzbyta kryterium estetycznego, zdołała za nimi nadążyć. Gdyby jednak ktoś zażądał ode mnie zdefiniowania pojęcia „sztuka” dlatego choćby, że jego desygnat stanowi przedmiot moich rozważań, to dla sztuki, o której tu będzie mowa, a więc tej, która nie jest związana z życiem potocznym swoją użytecznością, może najbliższe byłoby określenie, że jest to swoisty rodzaj przesłania myślowego, emocjonalnego i wrażeniowego, dokonującego się najczęściej drogą wizualną. (…) Uogólniając najszerzej, mówić można o zasadniczych trzech grupach przesłań. (…)
1) zaangażowanie w to, co przemija,
2) analizowanie sztuki jako języka
3) wyrażanie filozoficznej postawy lub refleksji. (…)
Drugi rodzaj przesłania faworyzuje element wizualny lub konstrukcyjny jako czynnik o znaczeniu zasadniczym. (…) dzieła z tego obszaru wiążą się z analizą samego języka sztuki albo stanowią metasztukę, czyli sztukę pojętą jako autokomentarz. Jeśli w takich wypowiedziach problemem może się wydawać brak przesłania, to jest to problem pozorny. Bowiem analiza języka sztuki, podobnie jak komentarz na jej temat, też jest przesłaniem. Tam zaś, gdzie chodzi tylko o efekty wizualne – nie ma odkryć artystycznych. Mogą być tylko mniej bardziej zręczne, a czysto powierzchowne zastosowania: bądź przez kogoś innego wynalezionego, a więc cudzego języka wypowiedzi, bądź nowych środków technicznych. Ten rodzaj działań należy już jednak do sztuki o charakterze dekoracyjno-rozrywkowym.”


Bożena Kowalska, Sztuka w poszukiwaniu mediów, Warszawa 1985, s. 10, 12, 13, 15 i 17.

Komentarze

Popularne posty